گروه تولیدی ابهر ورمی کالچر

در سالهای گذشته ،تعدادی از افراد به عنوان منبع درآمد و یا ابزاری برای مدیریت پسماندهای زباله ای ارگانیک شروع به پرورش کرم خاکی نموده اند ،بعضی ها نیز با باور کردن ادعاهای غیر معقول عده ای افراد سودجو در مورد وجود پتانسیل های وسیع فروش کرم مانند واحدهای بزرگ انهدام و بازیافت زباله و مصارف کشاورزی و نیز به عنوان منبع غنی پروتئینی در غذای حیوانات وارد این عرصه شده اند .

صرف نظر از این ادعاها ،در حال حاضر در کشورهای مستعد توریسم و جاذب گردشگر با جاذبه های طبیعی بیشترین تجارت کرم خاکی به عنوان طعمه برای ورزش ماهیگیری از آبهای تازه می باشد .

گرچه بازارهای دیگر نیز برای فروش کرم خاکی موجود است اما رقابت بسیار شدیدی برای فروش وجود دارد . در حال حاضر تحقیق و جستجو بر روی کاربردهای دیگر کرم در سرتاسر جهان در جریان است ،اما گشودن بازارهای جدید برای کرم خاکی و کود حاصل از آن ( Casting ) آهسته و نامعلوم خواهد بود ،بنابراین علاقه مندی برای ورود به فعالیت پرورش و تجارت کرم خاکی باید با تحقیق دقیق بر روی پتانسیل های محلی فروش و سایر بازارهای مصرف مطمئن صورت گیرد . از طرف دیگر باید به این نکته توجه شود که پرورش دهندگان بزرگ کرم خاکی از طریق فروش کرم خاکی ،ورمی کمپوست ،دریافت هزینه های انهدام مواد ارگانیکی از شرکت های جمع آوری و دفن زباله و حمل آن به مراکز پرورش کرم جهت تغذیه و بازیافت مواد ارگانیک درآمد کسب می کنند که در مورد کشور ما ایران باید به نکات فوق توجه بیشتری نمود و اینکه آیا امکان چنین منابع درآمدی وجود دارد یا نه ؟ بویژه اگر هدف از شروع پرورش کرم ایجاد یک شغل تمام وقت و دائمی باشد .

برای ورود به مبحث پرورش ،ابتدا باید کلیاتی را مورد بحث قرار دهیم که برای درک بهتر مطالب مفید به نظر میرسند .

◄ تولید ورمی کمپوست ( Vermicomposting ) : فرآیندی است که در آن پسماندها و زباله های ارگانیک به مدفوع کرمی ( Verm Casting ) که یکی از بهترین مواد ارگانیک بارور کننده خاک می باشد تبدیل می گردد ،با این تفاوت که در این فرآیند به جای ایجاد شرایط مناسب جهت پرورش و تکثیر کرم خاکی ،تمرکز بر روی عمل آوری زباله ها و مواد زائد ارگانیک و تبدیل آن به ورمی کمپوست می باشد ،بنابراین در این پروسه نرخ رشد کرم از نظر اندازه و تولید مثل آن نسبت به سیستم های پرورش و تکثیر کرم یا به عبارت دیگر ورمی کالچر (  Vermiculture) کمتر

می باشد و با توجه به اینکه موسسات بزرگ تولید ورمی کمپوست اصلی ترین درآمد خود را از طریق دریافت هزینه انهدام زباله ها بدست می آورند ،تکثیر و فروش کرم برای آنان در درجه چندم اهمیت می باشد .

◄پرورش کرم خاکی ( Vermiculture ) : پروسه ای است که در آن هدف و تمرکز ،ایجاد شرایط مطلوب برای رشد و تولید مثل و سلامت کرم است و یا به عبارت دیگر هدف تکثیر کرم می باشد . پرورش دهندگان کرم معمولاً مواد اولیه خریداری کرده و به محل پرورش حمل میکنند و یا اینکه با پرداخت هزینه ،آن را در محل کارگاه تحویل می گیرند و برخی نیز با پرداخت هزینه آماده سازی مواد ( Precomposting ) و حمل آن به فارم اقدام به پرورش می کنند .

آنچه که در کلیه موارد فوق مشترک می باشد پرداخت هزینه جهت بدست آوردن مواد اولیه مناسب جهت تکثیر و پرورش کرم می باشد . این پرورش دهندگان از طریق فروش کرم و گاهی از طریق فروش ورمی کست درآمد کسب می کنند . به علاوه گاهی نیز پرورش دهندگان از طریق تولیدات وابسته نظیر فروش کارتن حمل کرم ،مخازن پرورش کرم ،لوازم برداشت ،کتاب و فیلم های آموزشی ویدئویی درآمد بدست می آورند .

◄ پتانسیل های فروش کرم خاکی و ورمی کمپوست و ورمی کست  :

چندین گزینه برای فروش کرم خاکی در دسترس تولیدکنندگان می باشد . ورمی کمپوسترهای خانگی ،تولید کنندگان کوچک ورمی کمپوست ،کشاورزان ، هچری های ماهی ، فروشگاه های ماهیان زینتی ،فروشگاه های حیوانات خانگی ،باغ وحش ها ،پرورش دهندگان تفریحی پرندگان ،پرورش دهندگان مرغ های ارگانیک که کرم خاکی را به عنوان منبع غذایی حیوانات خریداری می کنند .

انجام تبلیغات در روزنامه های محلی ،مجلات تخصصی و اینترنت می تواند جهت فروش کرم مفید واقع شود .

دیگر بازارهای فروش کرم خاکی عبارتند از :

-        تاسیسات و کارگاه های تولید ورمی کمپوست در مقیاس بزرگ

-        پرورش دهندگان کرم که برای اولین بار می خواهند وارد این تجارت و فعالیت شوند

-        موسسات و شرکت هایی که جهت بازیافت پسماند های غذا و دیگر مواد ارگانیک از کرم خاکی استفاده می کنند نظیر زندان ها ،بیمارستان ها ،مدارس ،دانشکده ها و دانشگاه ها ،رستوران ها و مغازه های خواروبار فروشی و ساختمان های اداری ( که در حال حاضر در ایران متداول نمی باشد )

-        کشاورزان و دامدارانی که مایل به تولید ورمی کمپوست از مدفوع حیوانات خود دارند ( شامل دامداران ،مرغداران ،پرورش دهندگان خرگوش و اسب )

-        صنایع با ضایعات ارگانیکی مناسب جهت تغذیه کرم خاکی ،نظیر کاغذسازی ،کارتن سازی، آبجو سازی ،ژنراتورهای بیوگاز ،عمل وری مواد غذایی ،کنسروسازی و آسیاب پنبه و غیره

تعدادی از پرورش دهندگان کرم خاکی روی فروش ورمی کمپوست به جای فروش کرم تمرکز می کنند .

ورمی کمپوست مخلوطی از مدفوع کرم و مواد ارگانیک تجزیه شده می باشد که در یک مخزن جا داده شده است .

ترکیبات مغذی ورمی کمپوست به نوع مواد اولیه بستر و مواد مصرفی توسط کرم وابسته است . مطالعات نشان داده است که ورمی کمپوست رشد گیاهان را افزایش میدهد و به درمان بیماریهای ناشی از کمبود مواد مغذی در گیاه کمک می کند ،فعالیت میکروبی خاک را توسعه می دهد و همچنین میزان توان حفظ و نگهداری آب و هوادهی و میزان تخلخل و نفوذپذیری خاک را بهبود می بخشد ولی به دلیل قیمت بالای ورمی کمپوست در مقایسه با کودهای شیمیایی و تجاری دیگر ،استفاده از آن به عنوان تامین کننده نیازهای خاک و یا به عنوان افزایش دهنده رشد گیاه توسط کشاورزانی که در مقیاس های بزرگ و تجاری کشت و کار می کنند عمومیت نیافته است ،با این وجود استفاده از ورمی کمپوست توسط باغداران و کشاورزانی که به تولید محصولات ارگانیک ( فاقد هرگونه مواد شیمیایی ) می اندیشند در حال افزایش است و بصورت تجاری به عنوان تامین کننده نیازهای خاک به خزانه دارها و بعنوان محیط کشت گیاهی برای پرورش دهندگان گل های زینتی فروخته می شود .

تحقیقات ثابت کرده است که مزیت های موجود در ورمی کمپوست به گسترش بازارهای فروش آن کمک به سزایی می کند ،بنابراین تولید محصول با کیفیت بالا می تواند راهگشای توسعه بازارهای موجود باشد .

ورمی کمپوست ممکن است در مقادیر و اندازه های مختلف بسته بندی  فروخته شود و یا به صورت ترکیبی از خاک و مقادیر ورمی کمپوست بسته بندی گردد .

درحال حاضر بازارهای فروش ورمی کمپوست شامل مراکز توسعه خانگی فضای سبز ،خزانه های گیاهی ،سازندگان چشم اندازهای سبز و مناظر گیاهی ،گلخانه ها ،فروشگاه های تامین کننده لوازم باغبانی ،زنجیره های خواروبار فروشی ،گلفروشی ها می باشند که جمعیت های علاقه مند به گل و گیاه و فضای سبز هستند .

تولید نسبتاًجدیدی که به تازگی به بازار ارائه شده است ،تی کمپوست ( Teacompost )یا چای ورمی کمپوست است که به صورت مایع می باشد . چای ورمی کمپوست حاوی مواد ارگانیکی ،میکروارگانیسم ها و مواد مغذی استخراج شده از ورمی کمپوست می باشد که بر خلاف ورمی کمپوست و کمپوست می تواند بطور مستقیم بر روی شاخ و برگ درختان استفاده شود و به طور انتشاری بیماریهای ناشی از کمبودها را در گیاه بهبود بخشد . تی کنمپوست همچنین به عنوان یک ماده مکمل میان دو وعده استفاده از ورمی کمپوست جهت افزایش فعالیت بیولوژیکی گیاه به کار می رود .

تی کمپوست مایعی که بصورت شیرابه از ته مخازن پرورش بیرون می آید نیست بلکه مایعات اضافی حاصل از فعالیت کرم ها و میکروارگانسیم های درون مواد ارگانیک هضم شده و تجزیه شده بستر می باشد که از کف و یا بستر های پرورش به بیرون نشت می کند و یا استخراج می شود . مواد استخراج شده از مواد هضم نشده ممکن است حاوی پاتوژن ها و مواد شیمیایی سمی باشد که برای گیاهان و انسان مضر باشند ،بنابراین اطمینان از سلامت آن قبل از مصرف ضروری است .

لازم به ذکر است که قبل از تلاش برای تولید چای ورمی کمپوست ،در مورد چگونگی تولید آن بطور کامل تحقیق نمایید و بررسی کنید که از چه تجهیزاتی استفاده می شود و با مطالعه و کسب اطلاعات بیشتر ،دانش خود را در این زمینه افزایش دهید و با افراد و مراکزی که آن را تولید می کنند ملاقات و بازدید داشته باشید .

اطلاعات در مورد تی کمپوست را می توانید از طریق موتورهای جستجوگر اینترنت و موسسات وابسته به صنایع فوق به دست آورید . آدرس اینترنتی www.composttea.org می تواند در این زمینه مفید باشد .

اهم خواص فیزیکی و شیمیایی ورمی‌کمپوست عبارتند از

سبک و فاقد هرگونه بو

عاری از علفهای هرز

حاوی میکروارگانیسم‌های هوازی مفید مانند ازتوباکتری‌ها

بالا بودن میزان عناصر اصلی غذایی در مقایسه با سایر کودهای آلی

دارا بودن عناصر میکرو مانند آهن، روی، مس و منگنز

دارا بودن مواد محرکه رشد گیاهی نظیر ویتامین‌ها بویژه ویتامین B12

قابلیت بالای نگهداری آب و مواد غذایی

عاری از باکتری‌های غیرهوازی، قارچ‌ها و میکروارگانیسم‌های پاتوژن

اصلاح کنندة خصوصیات فیزیکوشیمیایی و بیولوژیکی خاک

در مجموع این عوامل باعث شده «ورمی کمپوست» به عنوان مطلوب ترین و بی رقیب ترین کود آلی برای مصارف کشاورزی، فضای سبز، نشاکاری، گلکاری، سبزی کاری، باغ های میوه، گیاهان آپارتمانی و… محسوب شود.

مقدار و نحوه مصرف

بهترین روش مصرف هر نوع کود انجام آزمون خاک و مشاوره با کارشناسان تغذیه گیاه و خاکشناسی می باشد ولی بصورت عام مصرف ورمی کمپوست محدودیتی نداشته و مقادیر پیشنهادی بصورت عمومی و تجربی مورد آزمایش قرار گرقته است و مصرف بیش از مقادیر پیشنهادی نیز باعث سوختن گیاه نمی گردد.

کود ورمی کمپوست را بصورت های مخلوط با خاک سطحی و یا هنگام تعویض گلدان با کل خاک و یا هنگام کاشت نهال بصورت چاله ای در اطراف ریشه (چالکود) مصرف نمایید.

گلدانهای آپارتمانی:
به عمق ۲ الی ۵ سانتیمتر خاک گلدان را برداشته و کود ورمی کمپوست را جایگزین نموده و با خاک سطحی مخلوط کنید.

باغچه های خانگی :
۲ تا ۳ کیلو گرم کود ورمی کمپوست در هرمتر مربع ( بصورت مخلوط با خاک سطحی)

گلهایی که به صورت زهکش آبیاری می گردند مانند بنفشه آفریقایی :
۲ تا ۳ قاشق کود ورمی کمپوست  را در یک لیوان آب مخلوط و بعد ۲۴ ساعت، مایع بدست آمده را که ورمی تی (Vermi Tea) نام دارد را در ظرف زیر گلدان ریخته و گلدان را درون آن قرار دهید.

صیفی جات:

۱٫۵ تا ۲٫۵ کیلوگرم کود ورمی کمپوست  در هر متر مربع بصورت مخلوط با خاک سطحی به عمق ۱۰ الی ۱۵ سانتیمتر.

سبزی کاری:
مخلوط ۱۰% الی ۱۵% کود ورمی کمپوست  با خاک گلدان یا خاک سطح باغچه، حداقل به عمق ۲ تا ۵ سانتی متر.

درختان مثمر:
۳ تا ۵ کیلو گرم برای هر درخت به صورت چالکود.

درختان غیر مثمر:
۲ تا ۳ کیلوگرم برای هر درخت به صورت چالکود.

نشا کاری و تکثیر:
۲۵ تا ۷۵ گرم برای هر نشا

نهال کاری:
۵۰۰ گرم برای هر نهال بصورت چالکود.

زمینهای زراعی:

۶ تا ۹ تن در هکتار بسته به نوع کشت و کیفیت خاک

موارد مصرف

ورمی کمپوست یک کود بیوارگانیک و بسیار غنی است که در کشت و زرع تمام محصولات کشاورزی قابل استفاده میباشد و باعث افزایش در کیفیت و کمیت محصولات میشود. از جمله موارد استفاده کود ورمی کمپوست موارد ذیل میباشد:

۱-کلیه درختان میوه مثمر و غیر مثمر

۲-کلیه محصولات زراعی

۳-نهالکاری

۴-گلهای زینتی

۵-گیاهان دارویی

۶-انواع صیفی جات

۷-پرورش قارچ

۸-گلها و گیاهان آپارتمانی

۹-چمنکاری

۱۰-فضای سبز شهرها

و …